Xứ lý thế nào khi trẻ bị hóc

Đừng nói nuôi con theo bản năng là đủ nha các mẹ. Dẫu biết linh cảm của người mẹ rất nhạy nhưng những lúc nguy cấp mới thấy kiến thức chăm con là cái mà nhất định bất kỳ người mẹ nào cũng phải biết.

Mới hôm qua báo chí đưa tin rần rần bé 5 tuổi ở tại quận 10, TP.HCM chết vì hóc rau câu các mẹ ạ. Đọc xong thấy sao mà sợ thật!

Theo tin em đọc được từ tường nhà bác sĩ Huyên Thảo thì bé này đã được đưa vào bệnh viện Nhi Đồng 1 cấp cứu nhưng do đã ngưng thở quá lâu nên bác sĩ cũng không sao cứu kịp. Bản thân bác sĩ cấp cứu cũng rất bàng hoàng vì cái chết của bé. Bởi nếu là bé nhỏ tuổi hơn, còn tin là con không thể xử lý kịp, còn đằng này, bé đã 5 tuổi rồi mà cũng không thể thoát khỏi vòng tử vong chỉ vì một miếng rau câu.

Em còn nhớ cách đây vài năm, gần nhà em ở Phan Thiết cũng có một bé do ăn rau câu mà nghẹt thở chết. Ba bé vì quá đau lòng, không tin những gì đã xảy ra với con nên trong đám tang con ngày hôm đó, ổng cứ cười nói sảng sảng “Thằng bé chỉ đùa thôi, vài hôm nữa là dậy quậy phá liền”. Ai nhìn ổng cũng cầm nước mắt không nổi. Còn vợ thì cứ ra hòm con tí lại ngất xỉu, khiêng vào phòng. Nhìn mà chua xót lắm!

Điểm giống nhau giữa hai vụ này là các bé đều được đưa đi bệnh viện quá muộn, khi cơ thể đã chuyển sang tím tái. Thậm chí người nhà các bé còn không biết cách để sơ cứu.

Từ sau khi vụ việc được đưa tin để cảnh báo cho các mẹ, riêng trong xóm đó ai cũng sợ, thề cho con cạch mặt rau câu nhưng tất cả rồi cũng đâu vào đấy khi sự việc lắng xuống theo thời gian. Đến lễ lạy hay giỗ chạp, thậm chí ngày thường cũng thấy trẻ con vô tư cầm những miếng rau câu bán sẵn, hút ăn ngon lành. Nhiều mẹ còn trữ sẵn rau câu trong nhà để khi con không chịu ăn cơm thì sẽ lấy rau câu ra làm mồi nhử nữa đó!

Nhưng các mẹ có biết, rau câu - món khoái khẩu của hầu hết trẻ nhỏ lại là loại dị vật rất nguy hiểm hay không. Số trẻ nhỏ chết vì rau câu hầu như năm nào cũng có. Cảnh báo đưa đến các mẹ không thiếu nhưng những chuyện đau lòng như thế này thì vẫn cứ xảy ra.

Thường khi ăn, các bé sẽ kéo lớp bao bì trên mặt ra và hút miếng rau câu thật mạnh để nó theo lực hút mà ra ngoài khuôn. Nhiều mẹ cũng dạy con ăn cách khác, đẩy lên và cắn từ từ từng miếng một nhưng trẻ con mà, mấy đứa mà chịu kiên nhẫn ăn theo cách mẹ chỉ cho.

Các bé hóc rau câu dẫn đến cái chết cũng vì cách ăn này ra cả. Bởi theo cơ chế, khi thức ăn vào tới miệng, cơ thể sẽ phản xạ bằng cách đóng nắp thanh môn lại để thức ăn xuống đường tiêu hóa. Nhưng khi thức ăn vào miệng quá nhanh và trơn như rau câu chẳng hạn thì nguy cơ thức ăn lọt nhanh vào đường thở sẽ rất dễ xảy ra. Lúc này các bé sẽ bị hóc, nghẹn và nếu không được sơ cứu ngay trong vòng 4 phút, tức thời gian vàng để cứu sống một người bị ngạt thở do nghẹn, hóc thì chắc chắn nguy cơ tử vong sẽ rất cao. Ngay cả khi cứu được thì khả năng để lại di chứng cũng rất khó tránh khỏi.

Chính vì vậy lúc nào bác sĩ cũng khuyên các bố mẹ phải làm cùng lúc cả 2 việc: gọi cấp cứu 115 và sơ cứu tại chỗ khi con mình bị hóc dị vật. Đây là những hiểu biết căn bản nhất mà tất cả các bố mẹ khi còn nuôi con nhỏ đều cần phải ghi nhớ. Nó là cách duy nhất để cứu sống bé trong lúc nguy cấp.

Còn đây là cách sơ cứu trẻ bị hóc dị vật mà em đã đọc được trên tường nhà bác sĩ Huyên Thảo. Em thấy hữu ích lắm luôn nên xin phép bác, cho em được share để các mẹ biết. Bác hướng dẫn rất cụ thể cho từng trường hợp và từng độ tuổi, các mẹ xem nhé!

Sơ cứu bé hóc dị vật

Đây có thể nói là một loại sơ cứu mà bất kì người nào, già trẻ lớn bé, đều nên biết để làm, vì rất đơn giản, và rất hiệu quả. Chỉ cần một số hành động đơn giản, chỉ trong vài giây, có thể xoay chuyển hoàn toàn một tình trạng có thể chết người.

Chúng ta đã từng nghe hoặc biết những trường hợp rất thương tâm, như sặc sữa, hóc dị vật, hóc các loại hạt, hoặc thức ăn, gây tử vong cho con trẻ, và cả người lớn (tuy ít nghe thấy hơn). Những trường hợp này, có thể khác đi, nếu được sơ cứu đúng lúc, hợp lý, kịp thời.

Đầu tiên, là nên nhận biết dấu hiệu nghẹt đường thở. Vì do dị vật, nên dấu hiệu rất đột ngột:

Nghẹt đường thở một phần: Nạn nhân hít thở khó khăn, tạo tiếng động lớn, hoặc hớp khí để cố gắng thở, có thể nghe thấy có tiếng rít qua miệng. Nạn nhân có thể ho khan. Vì khó chịu và thiếu khí, nên nạn nhân tỏ rõ sự khó chịu, sợ hãi. Da niêm, môi trở nên nhợt nhạt, hoặc bầm đỏ, chuyển sang xanh.

Nghẹt đường thở hoàn toàn: Nạn nhân không thể ho, không thể thở, không thể nói chuyện. Vì thiếu khí nên nạn nhân tỏ rõ sự cố gắng hít thở, qua sự co kéo lồng ngực, các xương vai, và hõm ức. Mặt nạn nhân chuyển màu xám, môi tím xanh. Thường nạn nhân sẽ dùng hai tay nắm chặt vào cổ họng, rất hốt hoảng (nhìn thấy dấu hiệu này, là xông vô cứu liền, đừng hỏi han chi mệt, tại không trả lời được đâu!).

Sơ cứu như thế nào:

Qui luật chung: 5 đập sau lưng, 5 ấn trước ngực!

Đối với trẻ nhũ nhi – dưới 1 tuổi: 

• Đặt trẻ nằm sấp dọc theo cẳng tay. Dùng gót bàn tay đập vào khoảng lưng giữa hai xương vai 5 cái liên tục, chậm, chắc. Kiểm tra xem có dị vật ra chưa, trẻ có thông đường thở chưa (trẻ hồng hào, khóc lớn)
• Nếu sau 5 lần đập lưng mà chưa thông được, đặt trẻ nằm ngửa trên mặt phẳng an toàn, dùng hai ngón tay giữa, ấn thẳng góc 90 độ vào giữa xương ức (xương to giữa ngực), mức ngang với đường nối hai núm vú của trẻ. Ấn 5 lần chậm, chắc. Kiểm tra trẻ còn bị nghẹt hay dị vật được tống ra miệng rồi. Nếu thấy có dị vật tống ra và còn ở trong miệng, nhẹ nhàng lấy ngón tay út của mình lùa dị vật ra ngoài.
• Nếu trẻ vẫn còn hóc, la lớn gọi giúp đỡ, nhờ gọi cấp cứu ngay. Trong thời gian chờ cấp cứu, vẫn tiếp tục 5 lần đập lưng, 5 lần ấn ngực xen kẽ, cho đến khi hết hóc, hoặc đến khi xe cấp cứu đến.
• Nếu thấy trẻ bất tỉnh, làm PCR (hô hấp tim phổi nhân tạo).

Đối với trẻ em lớn, và trẻ tuổi teen: 

• Gập người trẻ về phía trước. Sử dụng gót bàn tay đập mạnh 5 lần ở khoảng lưng sau, giữa hai xương bả vai.
• Nếu chưa thông, chuyển sang làm 5 lần ấn ngực. Một tay để sau lưng, ngay giữa hai xương bả vai, một tay để ngay giữa ngực ngay trên xương ức. Ấn gót tay để giữa ngực thẳng từ trước ra sau. (Bạn có thể sử dụng thủ thuật Hemlich cho trẻ nếu bạn thấy thoải mái hơn – được nói ở phần sau dành cho người lớn)
• Nếu vẫn chưa thông, la lên kêu cứu, nhờ gọi cấp cứu, và tiếp tục xen kẽ, 5 lần đập lưng, 5 lần ấn ngực.
• Nếu trẻ bất tỉnh, đặt trẻ nằm xuống, bắt đầu PCR.

Đối với người lớn:

• Cũng bắt đầu bằng đập lưng, 5 lần, chậm, chắc.
• Nếu không thông, chuyển sang thủ thuật Heimlich, vì người lớn rất khó làm ấn ngực hiệu quả nếu không nằm thẳng. Khi làm thủ thuật Heimlich, (xem hình), đứng hoặc ngồi phía sau nạn nhân, vòng hai tay ra trước ngực của nạn nhân, một bàn tay nắm lại thành nắm đấm, bàn tay còn lại bao lấy nắm đấm này, ở vị trí ngay trên bao tử, ngay dưới xương ức giữa ngực. Xốc nắm tay vào người nạn nhân tại vị trí này, theo hướng từ trước ra sau, từ dưới lên trên. Lập lại 5 lần, chậm, chắc.
• Nếu chưa thông, la lên kêu cứu, nhờ gọi cấp cứu, và tiếp tục xen kẽ, 5 lần đập lưng, 5 lần Heimlich, cho đến khi thông đường thở, hoặc đến khi xe cấp cứu đến.
• Nếu nạn nhân bất tỉnh, đặt nằm xuống mặt phẳng an toàn, bắt đầu PCR.

Trong những lần đập lưng, ấn ngực, nếu thấy nạn nhân la nói khóc lớn được, hồng hào trở lại, thì ngưng để kiểm tra dị vật, đừng làm lố các bạn nha!

Đa số các trường hợp hóc nghẹt, nếu sơ cứu càng sớm, đúng cách, sẽ rất ngoạn mục!

Nên nhớ, bình tĩnh mà lo. Có đập với nhấn vài cái đơn giản thôi à, sợ gì mà không thử! Còn nếu đụng chuyện thật mà quýnh quá, thì nhớ đưa tay ra vỗ bộp bộp vô phần lưng trên là được, bạn nha!

Hy vọng hữu ích cho các bạn.

Mai mốt nếu thích mình làm clip minh họa cho xem, chịu không?! 

Bs. Huyên Thảo.

Mong rằng sau vụ việc đau lòng này rồi, các mẹ sẽ thêm cảnh giác hơn khi phòng cho con những tai nạn hóc nghẹn vì rau câu nhé! Món này nhiều khi muốn cấm con mà cấm cũng không được nên khi các bé ăn, các mẹ nhớ phải để mắt kỹ nha! Quan trọng nhất là phải luôn nhớ, trẻ con rất dễ xảy ra tai nạn hóc, nghẹn dị vật nên làm bố mẹ có trách nhiệm với mạng sống của con thì phải nhớ bài học sơ cứu cơ bản nhất nhé!